mRrj Áns‘k esa cnyko dh u;h bckjr d¢ ek;us

Hkxoku Lo:i dfV;kj

mRrj Áns‘k]iatkc]ef.kiqj]x¨ok v©j mRrjk[k.M lfgr ikap jkT;¨a esa gq, fo/kku lHkk pquko d¢ urhts Hkys vyx &vyx jgs g¨a ij cnyko dh ;g u;h bckjr ,d ckr lkQ r©j ls dg jgh gS fd mls y¨drkaf=d ÁfØ;k esa iw.kZ vkLFkk j[krs gq, csgrj fodYi d¨ pquus dh NViVkgV gS +bld¢ lkFk gh bl bckjr dh ,d ckr v©j lkQ gS fd d¨Ã Hkh o¨V cSad fdlh usr`Ro fo‘ks“k dk xqyke ugha gS +tSls nfyr o¨V vc flQZ ek;korh dk xqyke ugha jgk +nfyr o¨V cSad d¢ lgkjs lRrk gfFk;k dj ek;korh dk nfyr¨a ls nwj g¨ tkuk v©j mud¢ mRihM+u v©j neu dh mis{kk dj flQZ lo.k¨± d¨ gh rjthg nsuk nfyr ernkrkv¨a d¨ jkt ugha vk;k ftldk urhtk vkt lkeus gS +ikap lky pys Hkz“Vkpkj d¢ rk.Mo us ek;korh d¨ ,d fueZe~ v©j Hkz“V rkuk‘kkg usrk esa rCnhy dj fn;k +ek;korh d¨ yxk /kUkcy v©j t¨M+ r¨M+ ls gh lRrk esa dk;e jgk tk ldrk gS +nwljk egROkiw.kZ igyw bu pquko urht¨a dk ;g gS fd ;s pquko fiNys lky Hkz“Vkpkj d¢ f[kykQ pys jk“V~O;kih tukUn¨yu dh i`“BHkwfe esa yM+s x;s]blfy, turk d¨ Hkz“Vkpkj d¢ f[kykQ tgka Hkh csgrj fodYi feyk mls pquk v©j tgka ugha feyk ogka iqjkus d¨ gh dk;e j[kk +tSls iatkc esa +x¨ok dkaXkszl d¢ csgrj fodYi d¢ :i esa Hkktik d¨ pquk vkfn +ge ;g Hkh dg ldrs gSa fd ;s fodYi iwoZ d¢ tkpsa ij[ks gSa v©j buls cgqr dqN gkfly g¨us okyk ugha gS ij turk d¨ bUgha lhfer fodYi¨a esa pquko djuk gS ;g mldh ykpkjh gS +blls lcd r¨ jktuSfrd ny¨a d¨ ysuk gS +eqyk;e flag gh flQZ fiNM+¨a d¢ usrk ugha gS ;g turk „ŒŒ‰ esa crk pqdh gS +bVkok d¢ lalnh; mipquko esa eqyk;e flag dh cgw ;kfu ;qok lektoknh usrk vf[kys‘k ;kno dh iRuh fMEiy ;kno d¨ gjk dj bVkok dh turk us ;g lkfcr fd;k fd ;kno o¨V cSad Hkh ifjokjokn dk xqyke ugha gS +blh rjg eqfLye o¨V efLtn¨a v©j e©yfo;¨a d¢ Qro¨a dk Hkh xqyke ugha gS +njly lPpkà ;g gS lkekftd U;k; d¢ leqnk; v©j eqfLye leqnk; dh vis{kk,a Hkh fodkl v©j lM+d ikuh fctyh j¨txkj v©j Hkz“Vkpkj d¨ lekIr djus tSls ToyUr eqn~ns gh gSa +

mRrj Áns‘k esa lhfer jktuSfrd fodYi¨a d¢ ckotwn ernkRkkv¨a us vius rjhd¢ ls jktuSfrd ny¨a d¨ lcd fl[kk;k +igyk lcd ek;korh d¨ fl[kk;k fd Áns‘k dh turk d¨ mudk Hkz“Vkpkj v©j jktuSfrd vgadkj drà cnkZLr ugha + turk us lkQ lkQ trk fn;k fd tc mlus „ŒŒ‰ esa eqyk;e flag dk xqUMk jkT¸k cnkZLr ugha fd;k v©j mls udkj dj ek;korh d¨ pquk r¨ os mudk jktuSfrd vgadkj v©j Hkz“Vkpkj Hkh cnkZLr ugha dj ldrs +Hkz“Vkpkj d¢ uke ij ;wih, ljdkj dk Mªkek v©j tuy¨diky ls nwj Hkkxus d¢ fy, ernkrkv¨a us dkaXkszl d¢ usrkv¨a d¨ rxM+k >Vdk fn;k t¨ Áns‘k esa ljdkj cukus d¢ [okc ns[k jgs Fks +ernkrkv¨a us mRrj Áns‘k esa c<+rs Hkz“Vkpkj d¢ fy, dkaXkszl v©j cklik n¨u¨a d¨ cjkcj dk ftEesnkj ekuk +nwljk egROiw.kZ lcd turk us clik dh Hkz“V v©j vke xjhc vkneh dh igqWp ls nwj ljdkj dh txg lik d¨ cgqr fgpdrs gq, pquk gS ;g l¨p dj fd ‘kk;n eqyk;e flag vrhr ls dqN lh[ksa v©j u©toku usrk vf[kys‘k ;kno ‘kk;n lik dk u;k laldj.k is‘k dj ld¢ +turk us dkaXkszl d¨ >Vdk nsdj ;g crkus dh d¨f‘k‘k dh gS ;qojkt jkgqy th d¨ ;g leÖkuk pkfg, fd jktuhfr VqVd¨a ls ugha pyrh +d¢Uæ esa ‘kklu dj jgh ;wih, ljdkj eagxkà v©j Hkz“Vkpkj d¨ yxkrkj c<+kok ns jgh gS + ,d rjQ mud¢ ntZu Hkj usrk „th v©j dkeu oSYFk xsEl tSls ?k¨Vky¨a esa tsy dh gok [kk jgs gSa v©j nwljh v¨j turk dh vkdka{kkv¨a d¨ udkj dj etcwr y¨diky dh txg det¨j y¨diky laln esa is‘k dj v©j dkys /ku dh okilh ij ghyk gokyh dh Hkk“kk turk vPNh rjg Le> x;h v©j mlh rjg turk us pquko esa fj,DV fd;k +nwljh egROkiw.kZ ckr dkaXkszl us viuk lo.kZkoknh v©j lkeUrh pfj= d¨ drà ugha cnyk +lkekftd U;k; dh fopkj /kkjk d¨ drà rjthg ugha nh x;h +o“k¨± ls jkeujs‘k ;kno tSls Ãekunkj fiNM+s oxZ d¢ usrk t¨ mRrj Áns‘k d¢ eq[;ea=h Hkh jgs gSa d¨ vkf[kjh esa e/; Áns‘k dk jkT;Ikky cuk;k +ek;korh ls T;knk etcwr nfyr usrk jktcgknqj dk u r¨ egRo fn;k x;k v©j u gh mudk lgh mi;¨x fd;k x;k +v©j r¨ v©j lalnh; pquko esa csuh Álkn oekZ v©j nfyr usrk ih ,y iqfu;k d¨ ‘kq`: esa eaf=eaMy esa ‘kfey u dj nfyr v©j fiNM+s leqnk;¨a d¨ fujk‘k fd;k v©j ;g Hkh dkaXkszl us vÁR;{k :i ls lik v©j cklik d¢ ncko esa fd;k +vkf[kjh esa iqfu;k v©j csuh d¨ egRo fn;k r¨ mls egt o¨V dh jktuhfr le>k x;k +lkekftd U;k; dh fopk/kkjk d¢ laEcU/k Hkktik v©j dkaXkszl n¨u¨a ,d tSlh gSa +bu n¨u¨a ikÆV;¨a d¨ nfyr v©j fiNM+k o¨V r¨ pkfg, ij mud¢ lkekftd vkÆFkd fgr bUkd¢ lj¨dkj ugha gSa +dkdkdkysddj ls ysdj eaMy vk;¨x rd dh fji¨VZ d¨ BaMs cLrs esa dkaXkszl us gh Mkys j[kk ftls oh ih flag us viuh ljdkj d¨ nkao ij yxk dj ykxw fd;k v©j lqÁhe d¨VZ us mldh rLnhd dh +eaMy d¢ f[kykQ Hkktik dh deaMy dh jktuhr fiNM+s oxZ d¢ y¨x dHkh Hkwy ugha ldrs gSa +

lkekftd U;k; d¢ vkdka{kh leqnk; v©j eqfLye leqnk; d¨ Hkh vc o¨V d¢ Bsd¢nkj¨a dk o¨V cSad cuus ls lkQ bUkdkj gS +mud¨ Hkh vc xfjekiw.kZ j¨txkj]lLrh f‘k{kk]LokLFk lqfo/kk]xqUM¨a ekfQ;¨a ls eqfDr v©j dkuwu dk ‘kklu]Hkz“Vkpkj ij vadq‘k]csgrj lM+d¢a v©j ihus dk lkQ ikuh tSls ToyUr loky¨a d¢ tckc dh njdkj gS +ek;korh d¨ vc ¸kg Hkwyuk g¨xk fd mLkdk nfyr o¨V cSad v[kckj ugha i<+rk v©j mkldk ca/kqvk gS +v©j eqyk;e flag th Hkh ‘kk;n ;g le> gh x;s g¨axs ikVÊ nyky¨a ]ekfQ;k;¨a v©j fQYeh nqfu;k dh ped ls ugha pyrh +‘kqØ dfj;s vf[kys‘k us bl lPpkà d¨ Lke>k v©j le; jgrs lektoknh ikVÊ d¨ tehuh jktuhfr ls t¨M+ dj viuh iqjkuh tehu ij [kM+k dj fn;k +e©twnk Hkz“V jktuhfr dh ,d dM+qoh lPpkà ;g gS fd bu ikp¨a jkT;¨a esa ikap lky¨a esa eaf=;¨a v©j fo/kk;d¨a dh lEifRr esa nl xquk ls ysdj l©xquk rd dh c<+¨Rrjh gqà +fpUrk dh ckr ;g gS fd pquko d¢ tfj;s cqfu;knh cnyko dh laHkkouk,a [kRe g¨rh tk jgh gSa +ernku esa mRrj¨Rrj c<+¨Rrjh turk d¢ cnyko d¢ fy, mRlkg dk Árhd gS ij fodYi¨a dh deh gekjs y¨dra= dh fcMacuk gS +ge ‡ lky¨a rd egt yqVus d¢ fy, vius ernku ls yqVsj¨a d¨ pqurs gSa ;g dSlk y¨dra= gS\,d rjg ls ns[kk tk; r¨ lkekftd U;k; d¢ usrkv¨a tSls ek;korh ] eqyk;e flag]jkefoykl ikloku v©j ykyw tSls y¨x¨a us mud¢ o¨V cSad dk bLrseky dj vius jktuSfrd v©j lRrk d¢ fgr lk/ks gSa v©j vdwr /ku dek dj ns‘k d¨ ywVk gS +bldh ltk Hkh ykyw v©j ikloku r¨ Hkqxr gh jgs gaS v©j vc ek;korh dk uEcj gS +bl pquko dh ,d lPpkà v©j lkeus vk;h fd turk d¢ lj¨dkj¨a v©j TOkyUr loky¨a ls nwj jgus okys ny cgqr fnu rd thfor ugha jgsa xs pkgs os jk“Vªh; ny gh D;¨a u g¨a +n¨ lkaln¨a okyh Hkktik ;fn jke efUnj dh ygj ij jk“Vªh; ikVÊ cu ldrh gS r¨ xqtjkr d¢ ujlagkj ij [kRe Hkh g¨ ldrh gS v©j nfyr fiNM+s v©j eqfLye xBca/ku LokHkkfod fe= d¢ :i esa ,d >aMs rys vkdj jk“Vªh; jktuSfrd fodYi Hkh cu ldrs gSa + ;g ckr eqyk;e flag v©j ek;korh d¨ fo‘ks“kdj le>us dh t:jr gS +