lkdZ ns‘k¨a d¢ ys[kd lEesyu esa mBs tehuh loky

Hkxoku Lo:i dfV;kj

xr ƒˆekpZ ls ƒ‹epZ „Œƒ„ rd y[kuÅ d¢ DykdZ vo/k g¨Vy esa nf{k.k ,f‘k;kà ns‘k¨a d¢ ys[kd¨a v©j lkfgR; &lalÑfr dÆe;¨a d¢ Áfrfuf/k;¨a dk lEesyu QkmUMs‘ku vkQ lkdZ jkbVlZ ,UM fyVjspj }kjk vk;¨ftr fd;k x;k ftlesa iM+¨lh ns‘k¨a dh lkekftd vkÆFkd ~=klnh [kqy dj lkeus vk;h +bl lEesyu esa Hkkjr d¢ŠŒ]ikfdLru d¢ …‡]ekynho d¢ †]vQxkfuLrku d¢ ‹]ckaXykns‘k d¢ ƒˆ]HkwVku d¢ †]usiky d¢ ƒƒ] Jhyadk d¢ ƒŒv©j E;kekj d¢ „ ys[kd Áfrfuf/k;¨a us Hkkxhnkjh dh +bl pkj fnolh; lEesyu esa ,d ckr lkQ mHkj dj vk;h fd IkM+¨lh ns‘k¨a dh voke¨a esa xgjs ekuoh; Áse d¢ n¨Lrkuk fj‘r¨a dh Hkkouk,a gSa v©j ;¨j¨ih; la?k dh rjg os Hkh ljgn¨a dh rax utfj;s ls ijs feytqy dj jguk pkgrs gSa v©j nf{k.k ,f‘k;kà ns‘k¨a dh p©rjQk rjDdh dh njdkj mUgs Hkhs gS~ +bu ys[kd¨a us i;kZoj.k ls ysdj efgyk l‘kDrhdj.k v©j fo‘o ‘kkfUr dh rRdky~~ t:jr ij ~viuh fpUrk,a tkfgj dh +vQxkfuLrku ls ys[kd laiknd fjlpZj e¨gEen yrhQ us dgk fd fiNys †Œ lky¨a esa iSnk gqà ih<+h us vQxkfuLrku esa flQZ ;q/n ns[kk gS +yrhQ us viuh i‘r¨ Hkk“kk esa dgk fd vQxkfuLrku d¢ gj isM+ dh gj iRrh ck:n ls luh gS +ck:n dh xU/k ukd esa bl rjg Hkj x;h gS fd xqykc esa Hkh ck:n dk /kqvka fudyrk fn[kkà nsrk gS +dqN us r¨ ;gka rd dgk fd ;fn gekjs eqYd¨a fd ljdkjsa ljgn¨a dk dlko Fk¨M+k

ckaXykns‘k dh ysf[kdk >juk jgeku us vius ns‘k d¢ vlUrqfyr fodkl ij fPkUrk trkrs gq, dgk fd fodkl ,d lrr ÁfØ;k gS blesa i;kZoj.k dh vuns[kh [krjukd gS + paMhx<+ ls vk;h Hkkjr dh i=dkj oUnuk ‘kqDyk us dgk fd paMhx<+ esa ,sls isM+ yxk;s x;s t¨ gj e©le esa gjs jgsa ij urhtk ;g gqvk fd mu isM+¨a ij ifjUn¨a us vius ?k¨lys cukuk cUn dj fn;s +blfy, t:jh ;g gS fd fodkl ns‘kt nk;js esa gh fd;k tk; rkfd euq“; v©j mld¢ n¨Lr ifjUns v©j p©ik;s Hkh lkFk lkFk jg ld¢ + lH;rk v©j lkaLÑfrd fodkl d¢ ;s laokgd v©j Árhd gSa +ikfdLrku dh e‘kgwj vQlkukfuxkj ]jaxdeÊ]lhfj;y v©j MkdwesUVªh fQYe esdj Qjghu p©/kjh us dgk fd lPph ckr r¨ ;g gS fd ge iM+¨lh ns‘k¨a d¢ esyt¨y ls vesfjdk v©j ;¨j¨i d¢ isV esa nnZ ‘kq: g¨ tkrk gS + os l¨prs gSa fd ;fn ,f‘k;kà ns‘k vkil esa yM+sa xs ugha r¨ bud¢ gfFk;kj dSls fcd¢ xsa v©j gekjs gqDejku¨a fd fl;klh nqdkus Hkh cUn g¨ tk;sa xh +;g dSlh foMEcuk gS fd vkokesa vkil esa feyuk pkgrh gS ij fl;klr v©j gqdwersa gesa feyus ugha nsrh +ikfdLrku dh vkoke tkurh gS fd gekjh tM+s fgUnqLrku esa gSa v©j vaXkszth gqdwer d¨ Hkxkus esa fgUnqLru v©j ikfdLrku n¨u¨a us cjkcjh dh dqckZuh nh gS v©j [kwu cgk;k gS +n¨u¨a ns‘k¨a dh laLÑfr lk>h laLÑfr gS +os dgrh gSa Áse pUn] bLer pqxrÃ]jktsUæ flag csnh]ve`rk Áhre] Ñ“.k~ pUnj v©j eUV¨ d¢ fcuk gekjk vnc v/kwjk gS v©j ;s gekjh lkal¨a esa clrs gSa +dchj ftrus fgUnqLrku d¢ gSa mrus gh ikfdLrku d¢ Hkh +Hkkjr ikfdLrku d¢ ,d g¨us dh laHkkouk ij iwNs tkus ij Qjghu us dgk fd bruk cM+k [okc r¨ ge ugha ns[k ldrs ij fouk ohtk d¢ ;¨j¨ih; ns‘k¨a dh rjg ?kweus fQjus dh vktknh pkgrs gSa + vkf[kj ;¨j¨ih; ns‘k Hkh r¨ vkil esa [kwc yM+s ij vkt fcuk cfUn‘k¨a vktkn ifjUn¨a dh rjg iwjs ;¨j¨i esa ?kweus dh vktknh mud¢ ikl gS +blls Hkh cgqr QdZ iM+rk gS +tdM+u VwVrh gS r¨ vkilh e¨gCcr Hkh c<+rh gS +e¨gCcr djus dh NwV feyus d¢ ckn cprk gh D;k gS \+fQj ljgn¨a d¢ ek;us vius vki de g¨us yxrs gSa +ge j¨tejkZ ns[krs gSa fd tc yM+d¢ yM+dh vkil esa e¨gCcr djus yxrs gSa r¨ ljgn #ih eka&cki [kqn gh iqjkuh nhokj¨a dh rjg

Qjghu p©/kjh us dgk fd v©jrs pkgsa fgUnqLrku esa g¨a ;k ikfdLrku esa d¨Ã [kkl QdZ ugha gS +mUg¨aus crk;k fd ikfdLrku ls T;knk inkZ ¼cqdkZ½ fgUnqLrku esa fn[krk gS +Qjghu us crk;k fd ikfdLrku dh l¨lkbVh cgqr [kqyh v©j ekMuZ gS dà ek;us esa fgUnqLrku ls Hkh T;knk +ikfdLrku d¢ Vh oh pSuYl ;gka fn[kk;s ugha tkrs blfy, cgqr lkjh ckrsa lkeus ugha vkikrh +ikfdLrku d¢ v[kckj¨a esa v©j Vh oh pSuYl esa vkradokn d¢ f[kykQ [kqy dj dgk tk jgk gS +ikfdLrku d¢ e‘kgwj Ldwy¨a tSls fcdu gkml v©j flVh Ldwy esa yM+d¢ yM+fd;ka lkFk lkFk i<+rs gSa + mUg¨aus crk;k fd dqN yM+fd;ka r¨ bruh vktkn [k;ky gSa fd YkM+d¨a d¢ lkFk lV~Vk rd yxkrh gSa +Qjghu us baVjfjys‘ku esa ih th fd;k gS v©j rhu dgkuh laXkzg Hkh Ádkf‘kr gq, gSa +mudh Þ vk/kk lp Þ Þml ikj Þ v©j Þnhed Þ dgkuh dkQh pÆpr gSa ftu ij MkdwesUVªh fQYesa cuh gS+a v©j fookn esa Hkh jgh gSa + viuh c¨YM jkbfVax d¢ fy, mUgsa ikfdLrku dh ysMh eUV¨ dgk tkrk gS +y[kuÅ ls ujs‘k lDlsuk v©j Hkxoku Lo:i dVh;kj us fgUnh esa viuh dfork,a i<+ dj J¨rkv¨a ij xgjk vlj N¨M+k +Hkxoku Lo:i dVh;kj us viuh dfork Þ fu‘kkus ij /kjrh Þ d¢ tfj;s ;q/n dh =klnh d¨ js[kkafdr fd;k r¨ vQxkfuLru v©j ikfdLrku d¢ J¨rkv¨a us csgn rkjhQ dh +;q/n esa ges‘kk vkoke v©j lkaLÑfrd fojklr dk uqDlku g¨rk gS v©j rgthcsa cnuke g¨rh gSa +;q/n dh pisV esa /kjrh dk og gj d¨uk pisV esa vkrk gS tgka l`tu dh u;h d¨iysa QwVus d¨ g¨rh gSa v©j eklwe cPp¨a dh eqLdjkºVsa QwVus d¨ g¨rh gSa +ogha ;q/n dk jk{kl vius [kwuh iats ls eqyk;e x¨Lr u¨prk gS v©j ,sls t[e N¨M+rk gS ftls oD+r dk ejge Hkh ugha Hkj ikrk + ujs‘k th us viuh dfork d¢ tfj;s dgk ]ÞcPpk y¨jh dh Hkk“kk ugha le>rk mldk laxhr le>rk gS@ Hkk“kk r¨ og ckn esa lh[ksxk vHkh r¨ og flQZ vFkZ le>rk gS@v©j rqEgkjs osn v©j dqjku d¨ O;FkZ le>rk gS +y[kuÅ dh #[klkuk csxe us Hkh viuh uTe ls J¨rkv¨a d¨ eqX/k fd;k +bl vk;¨tu esa MkŒ jkgh eklwe jtk ,d¢Meh d¢ lfpo jke fd‘k¨j dh lfØ; Hkwfedk jgh ftls QkmUMs‘ku us ljkgk +

ikfdLrku is‘kkoj ls vk;s ;qok ys[kd vckZc nkmn us y[kuÅ dh ml ;kn d¨ rktk fd;k tc ƒ‹…ˆ esa Áse pUn dh lnkjr v©j lTtkn tghj dh vxqokà esa Áxfr ‘khy ys[kd la?k cuk Fkk +vkt y[kuÅ dh mlh ljteha ij nf{k.k ,f‘k;kà ns‘k tehuh elkby¨a ij ckr dj jgs gSa v©j og Hkh lTtkn tghj dh csVh uwj tghj dh vxqokà esa +;g gdhdr [okc tSlh yxrh gS +vckZc nkmn Þnkeus ljgnÞ uke dh if=dk d¢ ,fMVj gSa +lkdZ jkbVj QkmUMs‘ku dh ljijLr e‘kgwj ysf[kdk vthr d©j us bl dk;ZØe d¨ vljnkj cukus esa t¨ e‘kDdr dh og dkfcys rkjhQ gS +ikfdLrku v©j ckaXykns‘k dh lkaLÑfr Vhe¨a us viuh [kqclwjr ÁtsUVs‘ku ls iwjs vk;¨tu d¨ v©j [kq‘kuqek v©j vljnkj cuk fn;k +d¨vkMÊusVj d¢ :i esa uwj tghj dk j¨y bruk vge Fkk fd mud¢ fcuk brus xEHkhj v©j vljnkj Á¨Xkzke dh dYiuk djuk gh eqefdu ugha Fkk +eue¨gku flag ferok d¢ lapkyu us bl Á¨Xkze esa pkj pkan yxk fn;s +lHkh Áfrfuf/k;¨a viuh ckr iwjh fln~nr ls is‘k dh + tulRrk d¢ lEiknd v¨e Fkkuoh dh mifLFkfr v©j flU/k lH;rk ij vka[ks [k¨yus okyk lkjxÆHkr oDrO; csgsn ÁHkko‘kkyh jgk gS +Hkkjrh; lkaLÑfr lEcU/k ifj“kn d¢ funs‘kd lqjs‘k dqekj x¨;y us bl vk;¨tu esa viuh mifLFkfr v©j Ásj.kkijd rdjhj ls vk;¨tu d¨ le`/n fd;k +

mRrj Áns‘k esa cnyko dh u;h bckjr d¢ ek;us

Hkxoku Lo:i dfV;kj

mRrj Áns‘k]iatkc]ef.kiqj]x¨ok v©j mRrjk[k.M lfgr ikap jkT;¨a esa gq, fo/kku lHkk pquko d¢ urhts Hkys vyx &vyx jgs g¨a ij cnyko dh ;g u;h bckjr ,d ckr lkQ r©j ls dg jgh gS fd mls y¨drkaf=d ÁfØ;k esa iw.kZ vkLFkk j[krs gq, csgrj fodYi d¨ pquus dh NViVkgV gS +bld¢ lkFk gh bl bckjr dh ,d ckr v©j lkQ gS fd d¨Ã Hkh o¨V cSad fdlh usr`Ro fo‘ks“k dk xqyke ugha gS +tSls nfyr o¨V vc flQZ ek;korh dk xqyke ugha jgk +nfyr o¨V cSad d¢ lgkjs lRrk gfFk;k dj ek;korh dk nfyr¨a ls nwj g¨ tkuk v©j mud¢ mRihM+u v©j neu dh mis{kk dj flQZ lo.k¨± d¨ gh rjthg nsuk nfyr ernkrkv¨a d¨ jkt ugha vk;k ftldk urhtk vkt lkeus gS +ikap lky pys Hkz“Vkpkj d¢ rk.Mo us ek;korh d¨ ,d fueZe~ v©j Hkz“V rkuk‘kkg usrk esa rCnhy dj fn;k +ek;korh d¨ yxk /kUkcy v©j t¨M+ r¨M+ ls gh lRrk esa dk;e jgk tk ldrk gS +nwljk egROkiw.kZ igyw bu pquko urht¨a dk ;g gS fd ;s pquko fiNys lky Hkz“Vkpkj d¢ f[kykQ pys jk“V~O;kih tukUn¨yu dh i`“BHkwfe esa yM+s x;s]blfy, turk d¨ Hkz“Vkpkj d¢ f[kykQ tgka Hkh csgrj fodYi feyk mls pquk v©j tgka ugha feyk ogka iqjkus d¨ gh dk;e j[kk +tSls iatkc esa +x¨ok dkaXkszl d¢ csgrj fodYi d¢ :i esa Hkktik d¨ pquk vkfn +ge ;g Hkh dg ldrs gSa fd ;s fodYi iwoZ d¢ tkpsa ij[ks gSa v©j buls cgqr dqN gkfly g¨us okyk ugha gS ij turk d¨ bUgha lhfer fodYi¨a esa pquko djuk gS ;g mldh ykpkjh gS +blls lcd r¨ jktuSfrd ny¨a d¨ ysuk gS +eqyk;e flag gh flQZ fiNM+¨a d¢ usrk ugha gS ;g turk „ŒŒ‰ esa crk pqdh gS +bVkok d¢ lalnh; mipquko esa eqyk;e flag dh cgw ;kfu ;qok lektoknh usrk vf[kys‘k ;kno dh iRuh fMEiy ;kno d¨ gjk dj bVkok dh turk us ;g lkfcr fd;k fd ;kno o¨V cSad Hkh ifjokjokn dk xqyke ugha gS +blh rjg eqfLye o¨V efLtn¨a v©j e©yfo;¨a d¢ Qro¨a dk Hkh xqyke ugha gS +njly lPpkà ;g gS lkekftd U;k; d¢ leqnk; v©j eqfLye leqnk; dh vis{kk,a Hkh fodkl v©j lM+d ikuh fctyh j¨txkj v©j Hkz“Vkpkj d¨ lekIr djus tSls ToyUr eqn~ns gh gSa +

mRrj Áns‘k esa lhfer jktuSfrd fodYi¨a d¢ ckotwn ernkRkkv¨a us vius rjhd¢ ls jktuSfrd ny¨a d¨ lcd fl[kk;k +igyk lcd ek;korh d¨ fl[kk;k fd Áns‘k dh turk d¨ mudk Hkz“Vkpkj v©j jktuSfrd vgadkj drà cnkZLr ugha + turk us lkQ lkQ trk fn;k fd tc mlus „ŒŒ‰ esa eqyk;e flag dk xqUMk jkT¸k cnkZLr ugha fd;k v©j mls udkj dj ek;korh d¨ pquk r¨ os mudk jktuSfrd vgadkj v©j Hkz“Vkpkj Hkh cnkZLr ugha dj ldrs +Hkz“Vkpkj d¢ uke ij ;wih, ljdkj dk Mªkek v©j tuy¨diky ls nwj Hkkxus d¢ fy, ernkrkv¨a us dkaXkszl d¢ usrkv¨a d¨ rxM+k >Vdk fn;k t¨ Áns‘k esa ljdkj cukus d¢ [okc ns[k jgs Fks +ernkrkv¨a us mRrj Áns‘k esa c<+rs Hkz“Vkpkj d¢ fy, dkaXkszl v©j cklik n¨u¨a d¨ cjkcj dk ftEesnkj ekuk +nwljk egROiw.kZ lcd turk us clik dh Hkz“V v©j vke xjhc vkneh dh igqWp ls nwj ljdkj dh txg lik d¨ cgqr fgpdrs gq, pquk gS ;g l¨p dj fd ‘kk;n eqyk;e flag vrhr ls dqN lh[ksa v©j u©toku usrk vf[kys‘k ;kno ‘kk;n lik dk u;k laldj.k is‘k dj ld¢ +turk us dkaXkszl d¨ >Vdk nsdj ;g crkus dh d¨f‘k‘k dh gS ;qojkt jkgqy th d¨ ;g leÖkuk pkfg, fd jktuhfr VqVd¨a ls ugha pyrh +d¢Uæ esa ‘kklu dj jgh ;wih, ljdkj eagxkà v©j Hkz“Vkpkj d¨ yxkrkj c<+kok ns jgh gS + ,d rjQ mud¢ ntZu Hkj usrk „th v©j dkeu oSYFk xsEl tSls ?k¨Vky¨a esa tsy dh gok [kk jgs gSa v©j nwljh v¨j turk dh vkdka{kkv¨a d¨ udkj dj etcwr y¨diky dh txg det¨j y¨diky laln esa is‘k dj v©j dkys /ku dh okilh ij ghyk gokyh dh Hkk“kk turk vPNh rjg Le> x;h v©j mlh rjg turk us pquko esa fj,DV fd;k +nwljh egROkiw.kZ ckr dkaXkszl us viuk lo.kZkoknh v©j lkeUrh pfj= d¨ drà ugha cnyk +lkekftd U;k; dh fopkj /kkjk d¨ drà rjthg ugha nh x;h +o“k¨± ls jkeujs‘k ;kno tSls Ãekunkj fiNM+s oxZ d¢ usrk t¨ mRrj Áns‘k d¢ eq[;ea=h Hkh jgs gSa d¨ vkf[kjh esa e/; Áns‘k dk jkT;Ikky cuk;k +ek;korh ls T;knk etcwr nfyr usrk jktcgknqj dk u r¨ egRo fn;k x;k v©j u gh mudk lgh mi;¨x fd;k x;k +v©j r¨ v©j lalnh; pquko esa csuh Álkn oekZ v©j nfyr usrk ih ,y iqfu;k d¨ ‘kq`: esa eaf=eaMy esa ‘kfey u dj nfyr v©j fiNM+s leqnk;¨a d¨ fujk‘k fd;k v©j ;g Hkh dkaXkszl us vÁR;{k :i ls lik v©j cklik d¢ ncko esa fd;k +vkf[kjh esa iqfu;k v©j csuh d¨ egRo fn;k r¨ mls egt o¨V dh jktuhfr le>k x;k +lkekftd U;k; dh fopk/kkjk d¢ laEcU/k Hkktik v©j dkaXkszl n¨u¨a ,d tSlh gSa +bu n¨u¨a ikÆV;¨a d¨ nfyr v©j fiNM+k o¨V r¨ pkfg, ij mud¢ lkekftd vkÆFkd fgr bUkd¢ lj¨dkj ugha gSa +dkdkdkysddj ls ysdj eaMy vk;¨x rd dh fji¨VZ d¨ BaMs cLrs esa dkaXkszl us gh Mkys j[kk ftls oh ih flag us viuh ljdkj d¨ nkao ij yxk dj ykxw fd;k v©j lqÁhe d¨VZ us mldh rLnhd dh +eaMy d¢ f[kykQ Hkktik dh deaMy dh jktuhr fiNM+s oxZ d¢ y¨x dHkh Hkwy ugha ldrs gSa +

lkekftd U;k; d¢ vkdka{kh leqnk; v©j eqfLye leqnk; d¨ Hkh vc o¨V d¢ Bsd¢nkj¨a dk o¨V cSad cuus ls lkQ bUkdkj gS +mud¨ Hkh vc xfjekiw.kZ j¨txkj]lLrh f‘k{kk]LokLFk lqfo/kk]xqUM¨a ekfQ;¨a ls eqfDr v©j dkuwu dk ‘kklu]Hkz“Vkpkj ij vadq‘k]csgrj lM+d¢a v©j ihus dk lkQ ikuh tSls ToyUr loky¨a d¢ tckc dh njdkj gS +ek;korh d¨ vc ¸kg Hkwyuk g¨xk fd mLkdk nfyr o¨V cSad v[kckj ugha i<+rk v©j mkldk ca/kqvk gS +v©j eqyk;e flag th Hkh ‘kk;n ;g le> gh x;s g¨axs ikVÊ nyky¨a ]ekfQ;k;¨a v©j fQYeh nqfu;k dh ped ls ugha pyrh +‘kqØ dfj;s vf[kys‘k us bl lPpkà d¨ Lke>k v©j le; jgrs lektoknh ikVÊ d¨ tehuh jktuhfr ls t¨M+ dj viuh iqjkuh tehu ij [kM+k dj fn;k +e©twnk Hkz“V jktuhfr dh ,d dM+qoh lPpkà ;g gS fd bu ikp¨a jkT;¨a esa ikap lky¨a esa eaf=;¨a v©j fo/kk;d¨a dh lEifRr esa nl xquk ls ysdj l©xquk rd dh c<+¨Rrjh gqà +fpUrk dh ckr ;g gS fd pquko d¢ tfj;s cqfu;knh cnyko dh laHkkouk,a [kRe g¨rh tk jgh gSa +ernku esa mRrj¨Rrj c<+¨Rrjh turk d¢ cnyko d¢ fy, mRlkg dk Árhd gS ij fodYi¨a dh deh gekjs y¨dra= dh fcMacuk gS +ge ‡ lky¨a rd egt yqVus d¢ fy, vius ernku ls yqVsj¨a d¨ pqurs gSa ;g dSlk y¨dra= gS\,d rjg ls ns[kk tk; r¨ lkekftd U;k; d¢ usrkv¨a tSls ek;korh ] eqyk;e flag]jkefoykl ikloku v©j ykyw tSls y¨x¨a us mud¢ o¨V cSad dk bLrseky dj vius jktuSfrd v©j lRrk d¢ fgr lk/ks gSa v©j vdwr /ku dek dj ns‘k d¨ ywVk gS +bldh ltk Hkh ykyw v©j ikloku r¨ Hkqxr gh jgs gaS v©j vc ek;korh dk uEcj gS +bl pquko dh ,d lPpkà v©j lkeus vk;h fd turk d¢ lj¨dkj¨a v©j TOkyUr loky¨a ls nwj jgus okys ny cgqr fnu rd thfor ugha jgsa xs pkgs os jk“Vªh; ny gh D;¨a u g¨a +n¨ lkaln¨a okyh Hkktik ;fn jke efUnj dh ygj ij jk“Vªh; ikVÊ cu ldrh gS r¨ xqtjkr d¢ ujlagkj ij [kRe Hkh g¨ ldrh gS v©j nfyr fiNM+s v©j eqfLye xBca/ku LokHkkfod fe= d¢ :i esa ,d >aMs rys vkdj jk“Vªh; jktuSfrd fodYi Hkh cu ldrs gSa + ;g ckr eqyk;e flag v©j ek;korh d¨ fo‘ks“kdj le>us dh t:jr gS +

Áse fnol d¢ volj ij ijLij Áse djus okys nqfu;k d¢ lHkh ;qxy Ásfe;¨a d¨ bl mEehn v©j dkeus d¢ lkFk c/kkà fd os Áse dk bruk Álkj v©j foLrkj djsa fd uQjr d¢ fy, nqfu;k esa txg gh u cps + ;|fi ;g Hkh ,d ,d ;wV¨fi;u vo/kkj.kk gh gS D;¨afd uQjr d¢ jgrs gh Áse dh igpku gS +vk‘k; flQZ ;g gS fd uQjr d¢ fy, ge U;wUkre txg N¨M+sa +esjh le> ls og Áse gh gS t¨ nqfu;k d¨ [kq‘kh dh egd ]ngd v©j pgd ls Hkj ldrk gS +ge ftl {k.k Áse esa g¨rs gSa mlh {k.k flQZ mlh {k.k ge [kq‘k g¨rs gSa +gekjk fny &fnekx v©j ftLe lc dqN Áse ls rjcrj g¨rk gS Áse dh ueh v©j xjeh ls +vUnj ls ftldh vfHkO;fDr gekjs O;ogkj v©j thou esa fn[krh gS +rc ge /ku & n©yr v©j l¨gjr dh vkdk{kkv¨a ls ijs g¨rs gS +Áse vR;Ur lgt v©j fu‘PNy g¨rk gS cPps dh LokHkkfod fdydkjh v©j Mkyh ij f[kys fdlh csfQØ Qwy dh rjg +ftl {k.k ge Áse d¨ gkfly dj vius dCts esa ysus v©j ml ij viuk ekfydkuk gd tekus dh igy djrs gSa]Áse dk mlh {k.k {kj.k g¨us yxrk gS +fQj flQZ balfVDV¼okluk½ cprh gS v©j n¨ ‘kf[l;r¨a d¢ nEHk d¢ dVhys dSDVl t¨ eu v©j laosnukv¨a d¨ Nyuh djrs jgrs gSa +blhfy, dqnjr us fj‘rs ugha cuk;s +fj‘r¨a dk edM+tky flQZ euq“; us cquk gS +oSls fj‘rs Hkh Áse thus dk ,d cM+k usV~odZ Hkh gS ij gekjh eqlchr¨a dk tfVy edM+tky Hkh +futh fj‘rs lkekftdrk d¢ Áfrxkeh v©j Áfrdwy g¨rs gSa v©j lkekftdrk dk {kj.k djrs gSa v©j LokFkZifjrk d ¢i¨“kd g¨rs gSa +

futh fj‘rs cuke lekftdrk dk }U} gh gekjh eqfDr dh yM+kà d vge loky gS t¨ ;g l¨pus ij etcwj djrk gS fd gekjs O;fDrxr LokFkZ fdl rjg lkeURkokn ls iwathokn d¢ jkLrs lkezkT;okn rd igqaprs gSa v©j iwjh nqfu;k d¨ rckgh vkx esa tyus d¢ fy, N¨M+ nsrs gSa +gj fdlh dh de¨os‘k U;wure t:jrsa ,d tSlh gh g¨rh gSa + fQj nwlj¨a d¢ gd+ Nhu dj rkdroj cu dj lkekftd opZLo gkfly djuk lkoZHk©fed Áse dh fnu ngkM+s gR;k gS +lPpk Áse lkekftdrk v©j mUeqDrrk esa gh Qyrk&Qwyrk gS +vxj gesa ;g Hk; gS fd gekjk Áse fdlh v©j dk u g¨ tk; r¨ ;g gekjh eu¨xr det¨jh gS D;¨afd ;g Mj gesa vius [kqn ls Hkh gS +ge lc vf/kdka‘k blh balfVDV ¼okluk½ d¢ o‘khHkwr g¨rs gSa rHkh r¨ uotoku t¨M+s t¨‘k esa g¨‘k [k¨ cSBrs gSa v©j vxys gh {k.k vyxko dh dxkj¨a ij [kM+s fn[kkà nsrs gSa +Áse ,d nwljs d¢ lkFk v©j ,d nwljs d¢ fy, thus ejus dk uke gS v©j ,d nwljs dh rkdr cuus dk uke gS u fd dEkt¨jh v©j volkn Hkjus d dkj.k cuus dk +Áse d¢ fy, U;qure ekuoh; le>nkjh v©j ekuoh; laosnuk dh B¨l tehu csgn t:jh gS vf/kdka‘k fookfgr ;qxy Áse dh rkftxh ls d¨l¨a nwj fn[kkà nsrs gSa +ftEesnkfj;¨a d¢ c¨> ls ncs vkilh nEHk v©j v©j xSj t:jh uqdhys rkus vPNh Hkyh ftUnxh d¨ ujd cuk nsrs gSa +tcfd ftEesnkfj;ka ftUnxh d¢ [kqclwjr lQj dh lhf<+;ka g¨rh gSa +vkb;s ge Áse fnol ij Áse d¢ okLrfod eeZ d¨ le>sa v©j v©j nqfu;k d¨ Áse ls egdkus dk ladYi ysa + dYi Hkxoku Lo:i dfV;kj

Áse fnol d¢ volj ij ijLij Áse djus okys nqfu;k d¢ lHkh ;qxy Ásfe;¨a d¨ bl mEehn v©j dkeus d¢ lkFk c/kkà fd os Áse dk bruk Álkj v©j foLrkj djsa fd uQjr d¢ fy, nqfu;k esa txg gh u cps + ;|fi ;g Hkh ,d ,d ;wV¨fi;u vo/kkj.kk gh gS D;¨afd uQjr d¢ jgrs gh Áse dh igpku gS +vk‘k; flQZ ;g gS fd uQjr d¢ fy, ge U;wUkre txg N¨M+sa +esjh le> ls og Áse gh gS t¨ nqfu;k d¨ [kq‘kh dh egd ]ngd v©j pgd ls Hkj ldrk gS +ge ftl {k.k Áse esa g¨rs gSa mlh {k.k flQZ mlh {k.k ge [kq‘k g¨rs gSa +gekjk fny &fnekx v©j ftLe lc dqN Áse ls rjcrj g¨rk gS Áse dh ueh v©j xjeh ls +vUnj ls ftldh vfHkO;fDr gekjs O;ogkj v©j thou esa fn[krh gS +rc ge /ku & n©yr v©j l¨gjr dh vkdk{kkv¨a ls ijs g¨rs gS +Áse vR;Ur lgt v©j fu‘PNy g¨rk gS cPps dh LokHkkfod fdydkjh v©j Mkyh ij f[kys fdlh csfQØ Qwy dh rjg +ftl {k.k ge Áse d¨ gkfly dj vius dCts esa ysus v©j ml ij viuk ekfydkuk gd tekus dh igy djrs gSa]Áse dk mlh {k.k {kj.k g¨us yxrk gS +fQj flQZ balfVDV¼okluk½ cprh gS v©j n¨ ‘kf[l;r¨a d¢ nEHk d¢ dVhys dSDVl t¨ eu v©j laosnukv¨a d¨ Nyuh djrs jgrs gSa +blhfy, dqnjr us fj‘rs ugha cuk;s +fj‘r¨a dk edM+tky flQZ euq“; us cquk gS +oSls fj‘rs Hkh Áse thus dk ,d cM+k usV~odZ Hkh gS ij gekjh eqlchr¨a dk tfVy edM+tky Hkh +futh fj‘rs lkekftdrk d¢ Áfrxkeh v©j Áfrdwy g¨rs gSa v©j lkekftdrk dk {kj.k djrs gSa v©j LokFkZifjrk d ¢i¨“kd g¨rs gSa +

futh fj‘rs cuke lekftdrk dk }U} gh gekjh eqfDr dh yM+kà d vge loky gS t¨ ;g l¨pus ij etcwj djrk gS fd gekjs O;fDrxr LokFkZ fdl rjg lkeURkokn ls iwathokn d¢ jkLrs lkezkT;okn rd igqaprs gSa v©j iwjh nqfu;k d¨ rckgh vkx esa tyus d¢ fy, N¨M+ nsrs gSa +gj fdlh dh de¨os‘k U;wure t:jrsa ,d tSlh gh g¨rh gSa + fQj nwlj¨a d¢ gd+ Nhu dj rkdroj cu dj lkekftd opZLo gkfly djuk lkoZHk©fed Áse dh fnu ngkM+s gR;k gS +lPpk Áse lkekftdrk v©j mUeqDrrk esa gh Qyrk&Qwyrk gS +vxj gesa ;g Hk; gS fd gekjk Áse fdlh v©j dk u g¨ tk; r¨ ;g gekjh eu¨xr det¨jh gS D;¨afd ;g Mj gesa vius [kqn ls Hkh gS +ge lc vf/kdka‘k blh balfVDV ¼okluk½ d¢ o‘khHkwr g¨rs gSa rHkh r¨ uotoku t¨M+s t¨‘k esa g¨‘k [k¨ cSBrs gSa v©j vxys gh {k.k vyxko dh dxkj¨a ij [kM+s fn[kkà nsrs gSa +Áse ,d nwljs d¢ lkFk v©j ,d nwljs d¢ fy, thus ejus dk uke gS v©j ,d nwljs dh rkdr cuus dk uke gS u fd dEkt¨jh v©j volkn Hkjus d dkj.k cuus dk +Áse d¢ fy, U;qure ekuoh; le>nkjh v©j ekuoh; laosnuk dh B¨l tehu csgn t:jh gS vf/kdka‘k fookfgr ;qxy Áse dh rkftxh ls d¨l¨a nwj fn[kkà nsrs gSa +ftEesnkfj;¨a d¢ c¨> ls ncs vkilh nEHk v©j v©j xSj t:jh uqdhys rkus vPNh Hkyh ftUnxh d¨ ujd cuk nsrs gSa +tcfd ftEesnkfj;ka ftUnxh d¢ [kqclwjr lQj dh lhf<+;ka g¨rh gSa +vkb;s ge Áse fnol ij Áse d¢ okLrfod eeZ d¨ le>sa v©j v©j nqfu;k d¨ Áse ls egdkus dk ladYi ysa +